Δίσεκτοι καιροί διεθνώς
Θρηνούμε νεκρούς, αναμένουμε οικονομικές καταρρεύσεις, φουντώνει η αγωνία των «μετά»-στοχασμών. Μας τελείωσε το υπέροχο πακέτο «χειραψίες-αγκαλιές-φιλιά», που ομόρφαινε τον πολυχιλιετή Ανθρώπινο Πολιτισμό; Θα επαναφέρει την πρόταξη της Ελευθερίας έναντι της Ασφάλειας η δημοκρατική εγρήγορη μνήμη, όταν εκλείψουν οι κορονο-λόγοι που έβαλαν το ζην καβάλα επί του ευ-ζην; Παρήλθαν ανεπιστρεπτί οι γραμμικότητες/βεβαιότητες της αισιόδοξης μεταπολεμικής ανεμελιάς; Η οδυνηρή βίωση του πρωτοφανούς Απόλυτου Πλανητικού Γεγονότος επιβάλλει ποτέ-μην-λες-ποτέ. Διεθνώς απεγνωσμένοι και αλληλέγγυοι αναφωνούμε «je-suis-humain! https://www.athensvoice.gr/politics/634693_je-suis-humain».
Κάθε ειδικός του μείζονος υγειονομικού-οικονομικού-πολιτικού χώρου τονίζει ότι όλα είναι ανοιχτά/πιθανά παντού: τραγωδία ή ευκαιρία, τα χειρότερα ή τα καλύτερα. Επηρεάζονται πολιτική, οικονομία, κοινωνία, ηγετικότητα, ψηφιακότητα, καινοτομία, τεχνολογία, 4η-Βιομηχανική-Επανάσταση, εργασία. Φίλος λέει «οι επιδημιολόγοι φεύγουν, οι οικονομολόγοι έρχονται». Όμως, η οικονομία πού πάει;
Εθνική στριμωγμένη αισιοδοξία
Καλά τα πήγε η Ελλάδα, το είπε εμφατικά και ο μέγας Χαράρι. Ασχέτως αν πιθανότατα γονατίσουμε από διαρθρωτική ύφεση, εξ αιτίας της αντι-μεταρρυθμιστικής κοροϊδίας μας απέναντι σε κουτόφραγκους-μνημόνια. Αφού δέκα χρόνια κοροϊδεύαμε και ουδόλως μεταρρυθμιστήκαμε: δεν «ανοίξαμε» επαγγέλματα, αγορές, Δημόσια Διοίκηση, Δικαιοσύνη, Κοινωνία. Θα το πληρώσουμε σκληρά; Ή κάποια ηγετική βούληση θα επινοήσει δραστική υπέρβαση;
Παραμένουμε κοινωνία βαθιά παραδοσιακή/προνεωτερική, αποθέτοντας ανορθολογικά κάθε ελπίδα στα δύο αλληλένδετα καταστροφικά χτικιά: ΣΤΟ Σύστημα και στον διαχειριστή του Πελατειακό Εθνολαϊκισμό. Κάθε στοιχειώδης ορθολογική ανάλυση αποκαλύπτει την τοξικότητά τους, αλλά μένουμε αμετανόητα προσκολλημένοι στο ανορθολογικό χάος. Αυτό δεν λύνεται με άνωθεν ηγετικές ποιοτικές/θεσμικές αλλαγές (αναγκαίες αλλά όχι ικανές), αλλά με μακροχρόνιες ποσοτικές προσπάθειες αλλαγής εθνικής κουλτούρας («2021 ευκαιρίες για ένα πληρέστερο Διαφωτισμό https://www.athensvoice.gr/politics/602418_2021-eykairies-gia-ena-plirestero-diafotismo»).
Κρυμμένη δυναμική πολιτικών εξελίξεων
Δεν είναι δεξιά-ή-αριστερά το ζητούμενο, είναι μεταρρύθμιση/εκσυγχρονισμός-ή-αντιμεταρρύθμιση/παράδοση, ποιες δυνάμεις στηρίζουν ΤΟ Σύστημα και ποιες όχι. Και ούτε η επιτυχής κυβερνητική διαχείριση του πακέτου πανδημία-χρόνος, ούτε η κουφή κορονο-επανάσταση του Ψηφιακού Επιταχυντή Πιερρακάκη, ούτε κάθε άλλη εθνική επιτυχία ήταν της ελληνικής κοινωνίας.
Ήταν επιτυχίες του Πρωθυπουργού (όχι της Ν.Δ.). Η κοινωνία απλώς τον στήριξε διαισθητικά, όχι ορθολογικά. Μήπως δεν εδημοσκοπείτο ως 95+% αντιμνημονιακή πριν λίγα χρόνια; Πότε πρόκανε να εξορθολογιστεί δραματικά; Απλώς, συνήψε συμβόλαιο, με τον Κυριάκο, όχι με τον ορθό λόγο, αποδεχόμενη την περσινή αλλαγή παραδείγματος (νίκη αποτελεσματικής σοβαρότητας έναντι επιζήμιου χαβαλέ και συναίνεσης έναντι εχθροπάθειας). Πάλι μια ισχυρή υποκειμενική έξαρση υπερκάλυψε την κραταιά αντικειμενική αδυναμία μας.
Η Ν.Δ. δεν είναι αντιδραστικός οργανισμός ως «Δεξιά», αλλά επειδή Ν.Δ.-ΠΑ.ΣΟ.Κ.-ΣΥ.ΡΙΖ.Α. συναποτελούν ΤΟ Σύστημα. Εφόσον ΤΟ Σύστημα (για την επιβίωσή του) μισεί αντιδραστικά την εθνική ανασυγκρότηση, εύλογα ο Μητσοτάκης θα επιδιώξει (;) να ΤΟ καταβάλει συνεχίζοντας τις εξυγιαντικές επιτυχίες του, επανενοποιώντας ταυτόχρονα την κοινωνία (διασπασμένη από τον Ψεκαζμένο Αντιμνημονιακό Λαϊκισμό). Εκεί είναι πιθανό η παλαιοκομματική ΝΔ να τον παρεμποδίσει.
Ίσως τότε η μείζων υπερκομματικά επανενοποιημένη κοινωνία τον στηρίξει, επιτρέποντάς του να αναδιατάξει το πολιτικό τοπίο, ιδρύοντας νέα μαζική μεταρρυθμιστική παράταξη τύπου Βενιζελικού-1910/Καραμανλικού-1974, αποστραγγίζοντας τα αντιδρώντα αντιμεταρρυθμιστικά κόμματα ΤΟΥ Ολέθριου Συστήματος. Έτσι μόνο μπορεί να ανοίξει ο δρόμος της εθνικής ανασυγκρότησης.
«Λαϊκισμός τέλος»; «Νίκησε η Επιστήμη»;
Πολιτική σοβαρότητα και επιστημονική εγκυρότητα κερδίζουν. Σκοταδιστικές/αντιεπιστημονικές δοξασίες και Ψεκαζμένη Διεθνής ηττώνται (Ομπάμα: «η-κρίση-μας-θυμίζει-ότι-η-διακυβέρνηση,-τα-γεγονότα-και-η-επιστήμη-έχουν-σημασία»).
Αφελείς κραυγές τύπου «λόγω κορονοκρίσης πέθανε ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός» είναι αστείες. Κανένα «Τέλος» Ιστορίας, Παγκοσμιοποίησης, Καπιταλισμού, δεν ήρθε, ούτε θα έρθει ποτέ https://www.athensvoice.gr/politics/634693_je-suis-humain. Πρόσκαιρα «νίκησε η Επιστήμη τον Σκοταδισμό».
Κάποιοι λαϊκιστές ηττήθηκαν. Όμως, ο Λαϊκισμός μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει. Και θα ξανατραβήξει προς την ατέρμονα διαπάλη/διελκυστίνδα του με τον Εκσυγχρονισμό. Εδώ ο μύθος του Σισύφου συμβολικότατα περιγράφει το αενάως ατελές και αντιφατικό κυκλικό πλάνο της ζωής μας.
Μάλλον ανορθολογική η ανθρωπότητα
Όλες οι μεγάλες (θεολογικές/ιδεολογικές) θρησκείες βασίζονται πάντα στην by-default-(εκ-κατασκευής) παραδοχή «η ανθρωπότητα δρα πάντα ορθολογικά». Έτσι, χάνουν τον λογαριασμό, κάνοντας τα κουμάντα τους στην βάση του πώς ΘΑ έπρεπε να πράττουμε και όχι πώς-και-γιατί ΤΕΛΙΚΑ πράττουμε, οδηγώντας διαρκώς την ανθρωπότητα σε ξέρες. Αγνοούν το κρίσιμο μυστικό: πάντοτε στην ζωή αστοχούν η Αισχύλεια θεοπρέπεια και η Σοφόκλεια ενάρετη/ιδανική δεοντολογία, ενώ κερδίζει ο Ευριπίδειος ρεαλισμός των-ανθρώπων-όπως-είναι.
Και τούτο, γιατί καμιά δεοντολογία δεν σταματά τον Αντιφατικό Άνθρωπο από το να σνομπάρει κάποιες λυσιτελείς απολαύσεις της ορθολογικής του ικανότητας, στροβιλιζόμενος στην αντινομία του εύκολου ανορθολογισμού του. Όσα δυστυχήματα κι αν αυτό συνεπάγεται.
Φαντασθείτε την ανθρωπότητα να μετεωρίζεται αενάως μεταξύ δύο σφαιρών, μιας μεγάλης ανορθολογικής και μιας μικρότερης ορθολογικής και διαρκώς/απρόβλεπτα να μεταβάλλει θέσεις σε αυτό το παντελώς απροσδιόριστο μαγνητικό πεδίο.
Οι σπάνιες νίκες του Ορθολογισμού έναντι του επικρατούς Ανορθολογισμού συνιστούν τους αναβαθμούς του Ανθρώπινου Πολιτισμού στο πλαίσιο μιας επισφαλούς γραμμικότητας. Αυτή ουδόλως διασφαλίζει ανοδικό σπιράλ, αφού παραμένει άγνωστο αν το τσακίσει κάποιο τρομακτικό εξωτερικό-ή-εσωτερικό, φυσικό-ή-τεχνητό σοκ (τύπου σύγκρουση με κομήτη, καταστροφή οικονομική/περιβαλλοντική/υγειονομική/πυρηνική κτλ).
Αν, λοιπόν, ακόμα και οι αναπτυγμένες νεωτερικές κοινωνίες δρουν τελικά στην βάση ορθο-ανορθολογικών κραμάτων, πόσω μάλλον εμείς ως παραδοσιακοί/προνεωτερικοί κατιμάδες. Η διαφορά στο μείγμα κάθε κοινωνίας έγκειται στα υψηλά ή χαμηλά ποσοστά ορθολογικότητας. Ε, εμείς έχουμε μάλλον ψιλοχαμηλό χαρμάνι.
Ασταμάτητα ατελής κοινωνία
Άσχετα από την (εσχάτως καλπάζουσα) τεχνολογική εξέλιξη, ποτέ η ανθρώπινη κοινωνία δεν θα καταστεί ηθικά αντάξια των προσταγών του Καντ. Ούτε ποτέ η θεσμική/λειτουργική οργάνωση κάθε χώρας θα ανταποκριθεί στις τελειομανείς φαντασιώσεις του Βέμπερ. Απλούστατα διότι πάντοτε εμείς τα ανορθολογικά ανθρωπάκια επιτρέπουμε στην αντιφατικότητά μας να μπλοκάρει τέτοιες θαυμαστές/ιδανικές εξελίξεις.
Όσες εμπειρίες και αν αποκτήσει ο Ανθρώπινος Πολιτισμός, ποτέ δεν θα καταλήξει γραμμικά σε «Τέλεια Κοινωνία», την οποία εν τούτοις αενάως θα ποθούν διάφοροι Μεγάλοι Στοχαστές, εξαγγέλλοντας νέους ad-hoc τελεολόγους -ισμούς. Αλλά τις υπεραισιόδοξες γραμμικότητές τους πάντα θα τις τσακίζουν οι απρόβλεπτες αναποδιές της ανθρώπινης αντιφατικότητας.
Ο Σακελλάρης Σκουμπουρδής είναι Πολιτικός Μηχανικός – Αρθρογράφος.
