Όταν ο υποψήφιος για τη Γαλλική Προεδρία Emmanuel Macron, το 2016/7, έκανε το «Μέλλον της Ευρώπης» κεντρικό προεκλογικό του θέμα, υπερασπιζόμενος την ανάγκη για «περισσότερη Ευρώπη» στη ζωή μας, απέναντι στην ακροδεξιά και αρνήτρια της Ευρώπης Marine Le Pen, κανείς δεν τον επαίνεσε για το θάρρος του. Άλλοι μίλησαν για εκλογική τακτική αυτοκτονίας και άλλη για έναν πολιτικό «οπαδό της φεντεραλιστικής Ευρώπης» που έπρεπε πάση θυσία να καταψηφιστεί.
Η Angela Merkel από την πλευρά της επειδή ηγείται μίας φεντεραλιστικής χώρας, τη Γερμανία, αλλά και επειδή είχε συμβιώσει πολιτικά με αρκετούς Γάλλους προέδρους που δεν είχαν ξεκάθαρες απόψεις για το μέλλον της Ευρώπης, κοίταζε το νεαρό Ε.Macron με συμπάθεια, αλλά έως εκεί. Άλλωστε, αν ο Γάλλος Πρόεδρος της προέκυπτε φεντεραλιστής δεν θα την έκανε να πέσει και από τα σύννεφα! Είχε μέσα στην ίδια την Κυβέρνησή της μία φεντεραλίστρια και μάλιστα σε εξαιρετικά υψηλή θέση, στο Υπουργείο Άμυνας. Υπουργός Άμυνας ήταν μία κυρία με το όνομα Ursula von der Leyen (UvDL)!
O Macron έγινε Πρόεδρος της Γαλλίας, η Merkel συνέχισε να είναι Καγκελάριος της Γερμανίας, όπως και η UvDL υπουργός Άμυνας και η Ευρώπη, κυρίως μετά το 2017, άρχισε να παραπαίει επικίνδυνα. Οπότε, όλοι άρχισαν να προβληματίζονται για το ενδεχόμενο να κληθούν να διαχειριστούν το ευρωπαϊκό ναυάγιο. Όλοι; Όχι ακριβώς! Η Μerkel μετά το 2015 και μπροστά στο ενδεχόμενο ενός GREXIT, έγινε ευρωπαϊκότερη του ευρωπαϊστή Υπουργού της των Οικονομικών και του βγήκε από δεξιά : αν το Grexit θα έσωζε την Ευρώπη, κατά W. Schäuble, αυτό έπρεπε πάση θυσία να αποφευχθεί για να σωθεί η Ευρώπη, έλεγε η Merkel και κέρδισε υιοθετώντας το δικό της «περισσότεροι στην Ευρώπη» που μετεξέλιξε σε ευρωπαϊκή πολιτική υπέρ της Διεύρυνσης της ΕΕ με τις χώρες της Βαλκανικής.
Ο Macron από την πλευρά του άρχισε να καταθέτει το ένα μετά το άλλο ευρωπαϊκό σχέδιο του, αρχής γενομένης από την Πνύκα το 2017 έως την «Επιστολή του προς τους Ευρωπαίους για την Αναγέννηση της Ευρώπης» το 2019. Κάθε ένα από τα σχέδια πήγαιναν ένα βήμα μπροστά τις φιλοδοξίες του για την Ευρώπη και ποτέ ένα βήμα πίσω. Κάθε σχέδιο του εισέπραττε, αμέσως, από ένα γερμανικό “nein”. «Ρήξη στο γαλλο-γερμανικό άξονα», «άρνηση της Μέρκελ στο σχέδιο Μακρόν», «ουτοπικές οι προτάσεις του Γάλλου Προέδρου», «να καταστρέψει την Ευρώπη θέλει η Γερμανία»,-αυτές ήταν κάποιες από τις πρώτες αντιδράσεις σε ευρωπαϊκό και όχι μόνο επίπεδο. Ελάχιστοι πρόσεξαν ότι μετά από κάθε γερμανικό «όχι», ακολουθούσε ένα Μερκελικό «θα το συζητήσουμε, θα το δούμε, θα το διαπραγματευθούμε». Όσο πιθανό ήταν ο ευρωπαϊστής Macron να κάνει πίσω, άλλο τόσο ήταν πιθανό η ισορροπίστρια και αντίπαλος των ρήξεων Merkel να σπάσει αυγά χωρίς να έχει ήδη ανάψει την κουζίνα για την ομελέτα.
Και κάπως έτσι, φτάσαμε στις Ευρωεκλογές του 2019. Ο E.Macron κατέβασε την πρόταση της «Αναγέννησης» με κεντρικό σύνθημα «Μην περιμένετε μία καλύτερη Ευρώπη. Αλλάξτε την!» και έβαλε μπροστά τις μηχανές της, αφού πρώτα είχε σιγουρευτεί πως η A.Merkel μόνο για να τηρήσει τα προσχήματα στήριζε τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος M.Weber για Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Και εάν έχετε ξεχάσει την UvDL, εδώ είναι η καλή στιγμή για να την ξαναθυμηθούμε: ο κυρία Υπουργός Άμυνας της Γερμανίας είχε πάρει επάνω της την υπεράσπιση, με δηλώσεις και ενέργειες, της προώθησης της ιδέας δημιουργίας Κοινής Ευρωπαϊκής Άμυνας. Η ιδέα δεν ήταν καινούργια, αλλά όταν την υπερασπίζεται η φεντεραλίστρια UvDL, την επαινεί και την στηρίζει ο Ε.Macron και μαζί με αυτόν χώρες που έχουν άμεσο ενδιαφέρον βιομηχανο-πολιτικο-οικονομικό, τότε κάτι συμβαίνει, αλλά τι;
Το μισο-μάθαμε, όταν η κα Ursula von der Leyen βγήκε από τα «chapeaux» των Macron και Merkel και έγινε, δύσκολα μεν αλλά έγινε, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και μάλιστα διατυμπανίζοντας ότι θέλει να δημιουργήσει μια «γεωπολιτική» Ευρώπη.
Όταν μία Γερμανίδα χρησιμοποιεί αυτή τη λέξη, «Geopolitik», δημιούργημα του Γερμανού πατέρα της γεωπολιτικής Fr.Ratzel, και την εντάσσει σε ένα αμιγώς ευρωπαϊκό σύνολο, τότε σίγουρα κάτι θέλει να μας πει. Αλλά τι;
Τι; ίσως το αποκάλυψε ο E.Macron όταν είπε σε συνέντευξη του ότι το «ΝΑΤΟ είναι εγκεφαλικά νεκρό!»
Η αντίδραση της A,Merkel ήταν ενδιαφέρουσα: «δεν συμμερίζομαι την ριζοσπαστική αντίληψη του Γάλλου Προέδρου». Μα! και αυτός; Αφού ξέρει ότι η Καγκελάριος δεν είναι του ριζοσπαστικού κλαμπ. Στρογγυλεμένες λέξεις και όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά, όπως π.χ. έγινε με το κοινό σχέδιο τους για το Ταμείο Ανάκαμψης της Ευρώπης από τις επιπτώσεις του corona.
Αν ο Macron διεκδικούσε, φανερά, τη δημιουργία των ευρωομολόγων, παλιά του αγάπη, θα άκουγε πάλι «nein». Μίλησε για όλες τις άλλες παρα-εκδοχές του και τότε άκουσε την Α.Merkel να υπερθεματίζει με κάτι μοναδικό και ανεπανάληπτο για πραγματίστρια πολιτικό: «έφτασε η ώρα να αγωνιστούμε, και μάλιστα να αγωνιστούμε για ιδέες. Η Γερμανία και η Γαλλία αγωνίζονται για την Ευρωπαϊκή Ιδέα»!
Αν στο επόμενο στάδιο, ακούσουμε να μιλάμε για κοινό ευρωπαϊκό υπουργό των οικονομικών, για κοινή πολιτική υγείας, για κοινή φορολογική πολιτική κά, να θυμάστε πως στις 18 Μαΐου 2020 άρχισε, τουλάχιστον, στα λόγια να χτίζεται μία νέα ΕΕ. Αν κάποιοι από τους άλλους ευρωπαίους ηγέτες, που διαφωνούν με τη γαλλο-γερμανική πρόταση, ξαναθυμηθούν πως οι δύο από τους τρεις που τώρα κινούν τα νήματα στην Ευρώπη υπήρξαν στα πολιτικά τους νιάτα και οπαδοί της φεντεραλιστικής ιδέας, αν και την αποκήρυξαν μόλις ανέλαβαν υψηλό αξίωμα, ας μην δώσουν μεγάλη σημασία. Λόγια θα είναι έως να τα δουν να γίνονται έργα!
Η Ξένη Μπαλωτή είναι συγγραφέας και ιστορικός.
