Ομιλία του Γιώργου Κακλίκη, στην εκδήλωση του Ινστιτούτου του Ποταμιού π² “Το Θερμό Καλοκαίρι του Ερντογάν”
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις πέρασαν μια περίοδο νηνεμίας στην πρώτη φάση της διακυκυβέρνησης της Τουρκίας από τον Ερντογάν. Όμως, ο Τούρκος πολιτικός προχώρησε σε αυταρχικές επιλογές. Και το 2016 εκμεταλλεύτηκε την απόπειρα πραξικοπήματος αρχίζοντας να διακρίνει εχθρούς γύρω του και προχωρώντας σε ατέλειωτη σειρά προγραφών. Επέλεξε φραστικές συγκρούσεις με μικρούς και μεγάλους και την προβολή της αντίληψης ότι έχει το δίκιο με το μέρος του. Η Άγκυρα βάλλει πλέον κατά πάντων, ασκεί πιέσεις, αμφισβητεί κανόνες διεθνούς δικαίου αλλά και συνθήκες που ορίζουν τα σύνορά της. Με την προσδοκία να ανατρέψει τα ισχύοντα και να καρπωθεί οφέλη.
Και η Ελλάδα;
Η Ελλάδα είναι ένα καλά εξοπλισμένο κράτος που η Τουρκία θα σκεφτεί δυο φορές αν θα το ενοχλήσει με όπλα. Όμως αυτό δεν πρέπει να αποκλείεται.
Θα μπορούσε η Ελλάδα να χρησιμοποιήσει το εργαλείο της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας; Η προοπτική αυτή έχει ξεθωριάσει. Και είναι ζήτημα αν η ίδια η Τουρκία το επιθυμεί πραγματικά. Στρέφεται πλέον στην περιφερειακή αναβάθμισή της και την υπαγόρευση των απαιτήσεών της. Η στάση της όμως απειλεί την ειρήνη και τα κράτη που βλέπουν τα ενεργειακά δικαιώματά τους να αμφισβητούνται. Και οι μεγάλες ξένες εταιρίες, που έχουν αναλάβει έρευνες και εξορύξεις, διαπιστώνουν στην πράξη την τουρκική αταξία. Με τον πυρήνα της επιθετικής τουρκικής παραβατικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο να διακρίνεται με τη δήλωση του Τούρκου ΥΠΕΞ ότι “κανένα πρόβλημα δεν θα υπάρξει αν η Τουρκία μπει στο παιχνίδι με τους όρους που επιθυμεί και εάν το προϊόν των εξορύξεων διοχετευτεί μέσω του τουρκικού εδάφους”.
Σωστά η Λευκωσία έχει συνάψει συμφωνίες με μεγάλες ξένες εταιρίες που αναδεικνύονται σε παράγοντες ανασχετικούς της Τουρκικής επιθετικότητας και μάλιστα σε βάθος χρόνου. Το κάνει και η Αθήνα.
Αυτά όμως δεν αρκούν. Η Αθήνα, χωρίς φοβικά σύνδρομα, πρέπει να
επιδιώξει τη δυναμική επανέναρξη των Διερευνητικών Επαφών που η Τουρκία δεν απορρίπτει. Και αδιάλειπτα να καθιστά κοινωνό της πορείας των συνομιλιών αυτών την διεθνή κοινότητα.
Η Υφαλοκρηπίδα, το μοναδικό αντικείμενο των Διερευνητικών, είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Οι δυσκολίες για πρόοδο δεν θα λείψουν. Η Τουρκία θα επιδιώξει να φέρει στο τραπέζι ό,τι άλλο θεωρεί εκκρεμές. Όμως μπορούμε να προσπαθήσουμε να την πείσουμε ότι η βάση για τη λύση των υπολοίπων θεμάτων που αυτή επικαλείται είναι η υφαλοκρηπίδα.
Επειδή κάτι τέτοιο, για αρκετούς, δεν είναι εφικτό, φέρνουν την πρόταση για το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Με την επισήμανση ότι είναι προς το συμφέρον μας να επιδιώξουμε μια διευθέτηση που θα φέρει τη σφραγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Διευθέτηση που η Τουρκία αναγκαστικά θα αποδεχτεί αφού θα έχει συνυπογράψει το απαραίτητο Συνυποσχετικό (3). Συνυποσχετικό με δικλείδες ασφαλείας ώστε να μη ζημιωθούμε τη στιγμή που το Διεθνές Δίκαιο και η διεθνής πρακτική είναι υπέρ των ελληνικών θέσεων. Συνυποσχετικό που δεν θα επιδέχεται αυθαίρετες ερμηνείες και την εφαρμογή πολιτικών κριτηρίων από την πλευρά του δικαστηρίου.
Και προστίθεται εδώ ότι, με την απόφαση του Δικαστηρίου, ενός οργάνου του ΟΗΕ, η Ελλάδα θα έχει διεθνή νομική κάλυψη και διεθνή καλή μαρτυρία. Και η Τουρκία θα προσαρμοστεί κατ΄ ανάγκην στην απόφαση.
Στην περίπτωση που η Τουρκία αρνηθεί να προσφύγει, η προσπάθεια θα έχει σαφή επικοινωνιακά πλεονεκτήματα για την Ελλάδα, χρήσιμα και στην προσπάθειά της για αποφυγή εντάσεων. Και αν οι ελληνικές προσπάθειες έχουν δημοσιοποιηθεί διεθνώς, η Ελλάδα θα είναι σε θέση να αξιώσει την άμεση προσφυγή στη Χάγη πετυχαίνοντας την έξοδο από την κρίση με τις λιγότερες δυνατές αρνητικές συνέπειες.(1)
Αν συνεκτιμήσουμε την αντίληψη που πλανάται ότι τα πράγματα εξωθούνται στα άκρα και τις αντιλήψεις του Τούρκου προέδρου, θα πρέπει να έχουμε κατά νουν ότι τα επικείμενα εκατοστά γενέθλια της Τουρκικής Δημοκρατίας θα μπορούσαν να αποτελέσουν την ευκαιρία για εκείνον να αφήσει ένα βαθύ ίχνος του στην Ιστορία.
Για αυτό και θεωρώ ότι, παράλληλα με την πολιτική και στρατιωτική προετοιμασία, πρέπει να επιδείξουμε ικανότητα να επιδιώξουμε λύσεις που δεν θα μας ζημιώσουν.
Ας μη ξεχνάμε το ενδεχόμενο να συρθούμε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ανά πάσα στιγμή ύστερα λ.χ. από την εμφάνιση μιας ξαφνικής κρίσης στο Αιγαίο.
Και, ακόμα, να μην ξεχνάμε το δικαίωμα της Τουρκίας να προσφύγει μονομερώς στη Χάγη ανά πάσα στιγμή, τόσο για το θέμα της υφαλοκρηπίδας όσο και για οποιοδήποτε άλλο κρίνει σκόπιμο (2). Και, όπως ακούγεται, στο τουρκικό ΥΠΕΞ το ενδεχόμενο αυτό συζητείται τον τελευταίο καιρό.
Γι’ αυτό, σκόπιμο είναι να ξεκινήσει η νομική προετοιμασία για το ενδεχόμενο δικαστικής επίλυσης του θέματος της υφαλοκρηπίδας. Και, για το μέλλον, να συνεκτιμηθεί η αυξανόμενη διεύρυνση της στρατιωτικής και δημογραφικής ανισορροπίας Ελλάδας-Τουρκίας καθώς και το κόστος συντήρησης της εκκρεμότητας. Πρόκειται για δύο παράγοντες που συνηγορούν υπέρ της αποφυγής της επ’ αόριστον αναβολής της λύσης του προβλήματος στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου.-
- Ο Γιώργος Κακλίκης είναι Πρέσβης επί τιμή
